Nietrzymanie moczu – czym jest?

Gdy czujesz, że za chwilę kichniesz, ogarnia Cię przerażenie? W towarzystwie powstrzymujesz śmiech w obawie, że zostawisz po sobie mokrą plamę? To tylko niektóre z największych lęków, z jakimi borykają się osoby dotknięte problemem nietrzymania moczu. A takich osób są w Polsce i na świecie miliony! Nie bez powodu Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznaje nietrzymanie moczu za jeden z kluczowych problemów zdrowotnych XXI wieku. Niestety przez intymny charakter choroby wielu pacjentów odwleka wizytę u specjalisty lub w ogóle nie podejmuje żadnych działań, by pozbyć się problemu. Co jest przyczyną nietrzymania moczu? Jakie są jego rodzaje? I wreszcie, czy leczenie farmakologiczne oraz fizjoterapia pomagają rozprawić się z tą krępującą przypadłością? Przeczytaj artykuł, jeśli chcesz poznać odpowiedź!

Skąd bierze się nietrzymanie moczu i jakie są jego rodzaje? 

Najprościej mówiąc, nietrzymanie moczu, zwane także inkontynencją, oznacza sytuację, w której mocz wycieka w niekontrolowany sposób z pęcherza moczowego. Schorzenie to występuje zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet, choć dwukrotnie częściej dotyka pań. Nietrzymanie moczu można podzielić na różne rodzaje, z których każdy ma odrębną przyczynę. Międzynarodowe Towarzystwo Kontynencji (International Continence Society) wymienia m.in.:

• Wysiłkowe nietrzymanie moczu (genuine stress incontinence – WNM): to rodzaj inkontynencji będący następstwem wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej, np. podczas kaszlu, kichania, śmiechu czy wysiłku fizycznego. Wyciek moczu jest zazwyczaj niewielki, a kobieta nie odczuwa parcia na pęcherz, ponadto oddaje mocz z normalną częstotliwością. Wysiłkowe nietrzymanie moczu występuje w 50-88% przypadków, tym samym jest najczęstszym rodzajem inkontynencji, jaki znamy. 
• Naglące nietrzymanie moczu (nietrzymanie moczu z parcia): ten rodzaj inkontynencji charakteryzuje się nagłą potrzebą oddania moczu, która jest tak silna, że cierpiąca na niego osoba nie zawsze zdąży dotrzeć do toalety na czas. Towarzyszy mu także częste oddawanie moczu. Nietrzymanie moczu z parcia może być symptomem pęcherza nadreaktywnego. 
• Nietrzymanie moczu z przepełnienia: w tym przypadku wyciek moczu ma miejsce wtedy, gdy pęcherz moczowy jest przepełniony, a jednocześnie nie może całkowicie się opróżnić. W efekcie sukcesywnie się rozciąga  i w końcu nie wytrzymując ciśnienia, gubi mocz. Ten rodzaj inkontynencji może być spowodowany osłabieniem kurczliwości wypieracza, często wynikającym z brania określonych leków lub niektórych chorób.
• Mieszane nietrzymanie moczu: mówimy o nim wtedy, gdy podczas kichania, kaszlu czy śmiania się dochodzi do niekontrolowanego wycieku moczu, a jednocześnie występuje nagła potrzeba skorzystania z toalety. Ten typ inkontynencji łączy więc w sobie wysiłkowe nietrzymanie moczu z naglącym nietrzymaniem moczu. 
• Pozazwieraczowe nietrzymanie moczu: w tym przypadku osoba chora nie jest w stanie utrzymać moczu w pęcherzu, ponieważ wycieka on przez przetokę. Może się tak dziać zarówno w dzień, jak i w nocy. Przetoka może pojawić się w następstwie porodu, operacji, radioterapii lub jako efekt wrodzonej wady anatomicznej.

Ćwiczenia Kegla oraz inne ćwiczenia na wzmocnienie mięśni dna miednicy 

Arnold Kegel, amerykański ginekolog, znany jest z opracowania i rozpowszechnienia na przełomie lat 40. i 50. zestawu ćwiczeń mających na celu wzmocnienie mięśni dna miednicy.  Są to mięśnie szczególnie istotne właśnie dla kobiet borykających się z problemami z nietrzymaniem moczu. To od jego nazwiska mięśnie te zostały nazwane „mięśniami Kegla”. Pełnią istotną funkcję zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet, pomagając w utrzymaniu narządów jamy brzusznej, takich jak macica czy pęcherz moczowy. Z czasem mięśnie te mogą niestety osłabnąć, zwłaszcza po ciąży lub porodzie, co może prowadzić do problemów z nietrzymaniem moczu. Chcąc wzmocnić owe mięśnie i nie doprowadzić do ich wystąpienia, ważne jest wykonywanie odpowiednich ćwiczeń. Żeby jednak ćwiczenia mięśni dna miednicy przyniosły pozytywny efekt, warto zorientować się, gdzie są położone. 

Mięśnie dna miednicy tworzą coś na kształt hamaka między spojeniem łonowym, guzami kulszowymi a kością guziczną. Ćwiczenia mięśni Kegla polegają na naprzemiennym rozluźnianiu ich oraz napinaniu. Trening może przebiegać w różny sposób, w różnych pozycjach, także podczas wykonywania codziennych czynności, np. pracy przy biurku, jazdy autobusem czy oglądania telewizji. Kluczową kwestią jest jednak regularność. Żeby wzmocnić mięśnie Kegla na tyle, aby zmniejszyć problemy z nietrzymaniem moczu, należy wykonywać te ćwiczenia systematycznie. Przed rozpoczęciem pierwszego treningu warto je jednak najpierw dokładnie zlokalizować. Najłatwiej zrobić to podczas korzystania z toalety. Wystarczy, że zaczniesz oddawać mocz, a potem na kilka sekund napniesz mięśnie dna miednicy, by zatrzymać wyciekający mocz. Jeśli tak się stanie, to znaczy, że napięłaś te mięśnie, które trzeba. 

Poruszając temat treningu mięśni dna miednicy, nie można pominąć roli fizjoterapeuty uroginekologicznego. Warto skonsultować się z nim w przypadku problemów z nietrzymaniem moczu, ponieważ może on zaproponować dodatkowe ćwiczenia specjalnie dostosowane do potrzeb pacjenta, pomagające w rozwiązaniu problemu nietrzymania moczu.

Leczenie farmakologiczne oraz nieinwazyjne metody radzenia sobie z nietrzymaniem moczu 

Leczenie nietrzymania moczu obejmuje różne metody, dostosowywane do przyczyny problemu oraz jego nasilenia. W przypadku kobiet borykających się z nietrzymaniem moczu wywołanym menopauzą, stosuje się terapię farmakologiczną opartą na estrogenach. Inne substancje lecznicze stosowane u pacjentek z inkontynencją, to m.in. duloksetyna oraz leki antycholinergiczne.

Oprócz farmakoterapii istnieje wiele nieinwazyjnych metod leczenia, które skutecznie eliminują problem nietrzymania moczu. Doskonałym przykładem może być laseroterapia MonaLisa Touch. Ten całkowicie bezbolesny zabieg laserowy powoduje obkurczanie i stymulację włókien kolagenowych. Koryguje w ten sposób ułożenie cewki moczowej, przywracając prawidłowe funkcjonowanie układu moczowego. 

Innym rozwiązaniem może być Bulkamid, czyli innowacyjny i unikalny system wypełniania cewki moczowej za pomocą biokompatybilnego hydrożelu. Metoda polega na wstrzyknięciu w ścianki cewki moczowej określonej ilości produktu, który tworzy maleńkie poduszeczki w tkankach cewki moczowej. Oczywiście nie zamykają one całkowicie ujścia cewki, a tylko zwężają jego światło, co pozwala na większą kontrolę trzymania moczu. 

Wspomóc trening mięśni Kegla może natomiast BTL Emsella. Urządzenie to, wyglądem przypominające zwykły fotel, wykorzystuje energię elektromagnetyczną (HIFEM) do wywoływania supramaksymalnych skurczów mięśni dna miednicy. W trakcie 30-minutowego zabiegu mięśnie Kegla wykonują nawet kilkanaście tysięcy skurczów. W tym czasie kobieta relaksuje się, siedząc wygodnie na fotelu (w ubraniu). 

Kiedy operacje przy nietrzymaniu moczu są niezbędne? 

Zabiegi chirurgiczne w leczeniu nietrzymania moczu rozważa się najczęściej wtedy, gdy inne metody leczenia nie przynoszą oczekiwanych efektów. Obecnie za złoty standard w chirurgicznym leczeniu inkontynencji uznaje się procedury typu „sling”. Polegają one na podwieszeniu środkowej części cewki moczowej za pomocą specjalnych taśm wykonanych z materiału prolenowego, co zwiększa ciśnienie śródcewkowe, odpowiedzialne za utrzymanie moczu w pęcherzu.

Higiena intymna i wybór odpowiedniej bielizny dla zwiększenia komfortu

Prawidłowa higiena intymna odgrywa niebagatelną rolę w codziennej pielęgnacji osób borykających się z nietrzymaniem moczu. Jest ona istotna dla utrzymania zdrowia i poprawy komfortu życia. Ważnym jej elementem jest rzecz jasna regularne mycie okolic intymnych przy użyciu delikatnego mydła lub specjalnych produktów do higieny intymnej. Aby uniknąć nadmiernego narażenia skóry na wilgoć, zaleca się częstą zmianę bielizny oraz stosowanie wkładów chłonnych, takich jak podpaski czy wkładki. Przy wyborze bielizny warto stawiać na naturalne i przewiewne materiały, na przykład bawełnę, unikając za to obcisłej, syntetycznej bielizny. 

Reasumując, nietrzymanie moczu jest problemem, który dotyka wielu osób – głównie kobiet – i przez wielu jest uważany za wstydliwy. Istnieje kilka rodzajów nietrzymania moczu, a w każdym z nich biorą udział inne mechanizmy. Leczenie tego schorzenia obejmuje różne metody, w tym leczenie farmakologiczne, fizjoterapię, ćwiczenia mięśni Kegla, jak również innowacyjne terapie takie jak laser MonaLisa Touch, fotel BTL Emsella czy Bulkamid. Dla kobiet cierpiących na nietrzymanie moczu tak samo istotne są właściwe nawyki higieniczne (higiena intymna) oraz wybór odpowiedniej bielizny.

—

Artykuł sponsorowany