Ból brzucha to powszechna dolegliwość i każdy z nas chociaż raz w swoim życiu się z tym zmagał. Ból może sprawiać delikatny dyskomfort i szybko mijać, ale niekiedy może być silny i bardzo utrudniać codzienne funkcjonowanie. Jakie są najczęstsze przyczyny bólu brzucha? Na co zwrócić uwagę i kiedy konieczna jest pogłębiona diagnostyka?

Niestrawność i wzdęcia

Ból brzucha może być spowodowany pewnymi błędami dietetycznymi. Pokarmy ciężkostrawne i obfite w tłuszcze oraz używki takie jak alkohol czy kawa mogą powodować tzw. dyspepsję. Jest to dyskomfort, głównie w okolicy nadbrzusza, który pojawia się zazwyczaj po posiłku. Czasem nasilenie dolegliwości jest tak duże, że może stanowić poważną przeszkodę w codziennym funkcjonowaniu. Epizody niestrawności mogą pojawić się u osób zdrowych, ale często współistnieją z chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy oraz z chorobami pęcherzyka żółciowego. Niekiedy niestrawności towarzyszą nudności, wymioty, uczucie nieprzyjemnej ciężkości w całej jamie brzusznej oraz wzdęcia i gazy.

Niestrawnościom najlepiej zapobiegać poprzez modyfikację diety. Wiedząc, jakie pokarmy powodują u nas przykre dolegliwości, lepiej ich po prostu unikać i zastępować zdrowszymi odpowiednikami. Jeśli objawy wystąpią, można zażyć leki o działaniu rozkurczowym, np. z butylobromkiem hioscyny. Gdy mięśnie przewodu pokarmowego będą rozluźnione, zmniejszą się również dolegliwości bólowe. Wypróbuj też herbatki ziołowe na niestrawność. Zapytaj w aptece o preparaty z miętą pieprzową, koprem włoskim czy melisą lekarską. Te zioła poprawiają trawienie i mają działanie rozkurczowe. Koper włoski pobudza też perystaltykę jelit – jest więc pomocny przy wzdęciach. Jelita wprawione w ruch łatwiej pozbywają się nadmiaru gazu. W aptece można też zapytać o leki na wzdęcia i uczucie pełności. Zawierają one symetykon, który nie wchłania się z przewodu pokarmowego. W jelitach działa na duże pęcherzyki gazu i rozbija je na mniejsze. Dzięki temu gaz jest łatwiej wydalany z organizmu co przywraca uczucie dyskomfortu. [1]

Menstruacyjne bóle brzucha

Nie dotyczą one wszystkich kobiet. U części pojawiają się przed miesiączką, u innych dopiero po wystąpieniu krwawienia. Ten ból jest spowodowany przez skurcze w obrębie macicy. Lokalizuje się go głównie w podbrzuszu, ale czasem rozlewa się na całą powierzchnię powłok brzusznych. Ma różne nasilenie u kobiet. U jednych jest prawie niezauważalny i stanowi niewielki dyskomfort. U innych poważnie upośledza codzienne funkcjonowanie i jest powodem częstych zwolnień lekarskich. Z bólami menstruacyjnymi można sobie radzić stosując ciepłe okłady na brzuch (np. termoforem). Pomocny jest spokój i odpoczynek w łóżku. Z preparatów z apteki można sięgnąć po leki przeciwbólowe, np. zawierające ibuprofen i deksketoprofen. Dobrze działają też leki z komponentą rozkurczową, np. z drotaweryną. Rozluźnienie mięśni działa kojąco i znosi nieprzyjemnie napięcie w jamie brzusznej. [2]

Zespół jelita drażliwego

Ta jednostka jest coraz częściej rozpoznawana w gabinecie lekarza rodzinnego. Jest to tzw. zaburzenie czynnościowe. Polega to na tym, że praca jelit jest zaburzona, ale poza tym nie ma objawów choroby, która wynikałaby z ich mechanicznego czy zapalnego uszkodzenia. Objawy obejmują bóle brzucha, wzdęcia, biegunkę lub zaparcie. Stres, problemy psychiczne i błędy dietetyczne nasilają dolegliwości.

W terapii zespołu jelita drażliwego ważne jest unikanie stresujących sytuacji, odpowiednia higiena snu i powstrzymanie się od spożywania pokarmów, które wywołują objawy. Na ból brzucha można zastosować leki działające rozkurczowo na mięśnie przewodu pokarmowego, np. z drotaweryną lub hioscyną. W razie uporczywych zaparć można stosować preparaty zawierające makrogole, a gdy problemem są biegunki – loperamid. Na wzdęcia mogą pomóc preparaty ziołowe lub leki zawierające symetykon. [3]

Kiedy ból brzucha powinien niepokoić?

Wskazaniem do wizyty u lekarza jest każda sytuacja, kiedy ból brzucha nie mija po zażyciu preparatów dostępnych bez recepty lub bardzo szybko nawraca. Często powtarzające się epizody bólów brzucha to również wskazanie do pogłębienia diagnostyki. Objawy dodatkowe, które powinny wzbudzić szczególną czujność, to krwawienie z przewodu pokarmowego, zatrzymanie gazów i stolca, gorączka, niezamierzona utrata masy ciała i ból wybudzający w nocy. Jeśli dodatkowo występuje u Ciebie znacznie zwiększone ciśnienie tętnicze, bladość powłok, wymioty doprowadzające do odwodnienia, jak najszybciej skontaktuj się z pracownikiem ochrony zdrowia.

Bibliografia

[1]       A. Foley, R. Burgell, J. S. Barrett, i P. R. Gibson, „Management Strategies for Abdominal Bloating and Distension”, Gastroenterol Hepatol (N Y), t. 10, nr 9, s. 561–571, wrz. 2014.

[2]       R. Itani, L. Soubra, S. Karout, D. Rahme, L. Karout, i H. M. J. Khojah, „Primary Dysmenorrhea: Pathophysiology, Diagnosis, and Treatment Updates”, Korean J Fam Med, t. 43, nr 2, s. 101–108, mar. 2022, doi: 10.4082/kjfm.21.0103.

[3]       L. Saha, „Irritable bowel syndrome: Pathogenesis, diagnosis, treatment, and evidence-based medicine”, World J Gastroenterol, t. 20, nr 22, s. 6759–6773, cze. 2014, doi: 10.3748/wjg.v20.i22.6759.

—

Artykuł sponsorowany